Przepisy są jednoznaczne: każdy dom i mieszkanie wymagają zainstalowania systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej. Wyjaśniamy, jakie typy wentylacji można zastosować oraz omawiamy możliwości poprowadzenia kanałów wywiewnych. Z tekstu dowiesz się także, dlaczego przewody wyprowadzające zużyte powietrze z pomieszczeń wymagają ocieplenia. Odpowiadamy też na pytanie, czy każdy komin musi mieć kanał wentylacyjny.
Wentylacja grawitacyjna i mechaniczna
Cyrkulacja powietrza w pomieszczeniach opiera się na siłach natury lub jest wymuszona. Pierwszy przypadek dotyczy wentylacji grawitacyjnej, w której dopływ świeżego powietrza zapewniają drzwi i okna (w czasie otwierania i dzięki mikrowentylacji). W obiektach o podwyższonej szczelności można zastosować specjalne nawiewniki.
Bardziej skomplikowane jest wyprowadzanie zużytego powietrza. Do tego celu służy system przewodów, które rozpoczynają się otworami z kratkami w pomieszczeniach, a kończą wylotem komina wentylacyjnego. Cyrkulacja powietrza powstaje na skutek różnicy temperatur (a w następstwie również ciśnienia) pomiędzy wnętrzem budynku i jego otoczeniem. Ciąg w kominach wentylacyjnych wzmacnia dodatkowo wiatr pod warunkiem, że komin ma właściwe wykończenie. Przeczytaj więcej na ten temat w artykule Do czego służą nasady kominowe?
Alternatywą dla systemu grawitacyjnego jest wentylacja mechaniczna, czyli wymuszony obieg powietrza. Często jest on połączony z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacją. Można go zainstalować w każdym budynku – nawet tam, gdzie nie ma klasycznych kominów i kanałów wentylacyjnych.
Komin z kanałami wentylacyjnymi i bez
W klasycznej wersji wentylacji, czyli w modelu grawitacyjnym, niezbędny jest system kanałów wywiewnych. Ich wyprowadzenie znajduje się nad połacią dachu. Wysokość wyprowadzenia zależy od kąta nachylenia połaci i rodzaju pokrycia (łatwopalne, niepalne). Należy też uwzględnić wpływ elementów konstrukcji dachu lub sąsiednich budynków.
Kanały wentylacyjne mogą być wyprowadzone jako samodzielny komin albo w jednej obudowie z przewodami dymowymi lub spalinowymi (różnice pomiędzy dwoma typami przewodów omawiamy szczegółowo w artykule Komin spalinowy i komin dymowy. Jaka jest różnica?). Konstrukcję nośną możesz wymurować z cegły klinkierowej lub specjalnych pustaków wentylacyjnych – perlitobetonowych, silikatowych, keramzytobetonowych lub ceramicznych.
Najwygodniejszym rozwiązaniem jest systemowy komin z ceramicznymi przewodami dymowymi lub spalinowymi i kanałami wentylacyjnymi. To konstrukcja trwała, szczelna i łatwa w budowie. Korzystając z gotowych rozwiązań i projektu przygotowanego przez producenta, minimalizujesz ryzyko popełnienia krytycznych błędów, które skutkują nieprawidłowościami w pracy komina. Aby zdobyć podstawy wiedzy o typach i działaniu instalacji kominowych, przeczytaj artykuł Do czego służy i jak działa komin?
Czym są kanały wentylacyjne?
Kanały są podstawą wentylacji grawitacyjnej. Ich wyprowadzenia powinny znajdować się w łazienkach, toaletach, kuchniach oraz wszystkich pomieszczeniach pozbawionych okien i/lub znajdujących się na wyższych kondygnacjach. Kanały wywiewne powinny być prowadzone pionowo. Dopuszczalne odchylenie wynosi 30°.
Ze względu na formę, kanały można podzielić na kilka kategorii:
- okrągłe kanały wentylacyjne – najczęściej spotykane w budownictwie mieszkaniowym, wyróżniają się łatwością montażu;
- płaskie kanały wentylacyjne – produkowane z wytrzymałych tworzyw sztucznych, pozwalają ograniczyć do absolutnego minimum ilość miejsca zajmowanego przez system wentylacyjny (łatwo je ukryć w stropach, pod tynkiem, w ściankach działowych i suchych zabudowach);
- prostokątne kanały wentylacyjne – charakterystyczne dla obiektów przemysłowych.
Inny podział kanałów wentylacyjnych odnosi się do materiału, z którego zostały wykonane, czyli ceramiki, stali, tworzyw sztucznych, w tym także materiałów elastycznych, np. z metalizowanej folii PVC.
Jaka jest minimalna średnica kanału wentylacyjnego?
Akty prawne, które odnoszą się do średnicy kanałów wentylacyjnych to dwie normy i jedno rozporządzenie:
- PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania;
- PN-89/B-10425 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły. Wymagania techniczne i badania przy odbiorze;
- Obwieszczenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 8 kwietnia 2019 r.w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z rozporządzeniem „przewody kominowe do wentylacji grawitacyjnej powinny mieć powierzchnię przekroju co najmniej 0,016 m2 oraz najmniejszy wymiar przekroju co najmniej 0,1 m”. Przewody, ich przekrój i długość, powinny zapewniać odpowiednią wymianę powietrza w pomieszczeniach. Jednak nie ma nakazu prawnego, aby zbadać rzeczywistą wydajność wentylacji przy odbiorze. Jako minimalna średnica kanału wentylacyjnego przyjęły się wymiary 14×14 cm lub 14×21 cm. Realna sprawność instalacji zależy od projektanta budynku i poprawności wykonanych przez niego obliczeń.
Jaką rolę pełni izolacja kanałów wentylacyjnych?
Izolacja kanałów wentylacyjnych jest niezbędna do poprawnego funkcjonowania systemu grawitacyjnego:
- zapobiega skraplaniu się pary wodnej – wilgoć, która znajduje się w powietrzu odbieranym z pomieszczeń, może skraplać się w wyziębionych kanałach wentylacyjnych;
- chroni przed ogniem – izolacja wykonana jest z niepalnej wełny skalnej lub szklanej;
- zapobiega stratom ciepła – zimny komin wentylacyjny powoduje ucieczkę ciepła z budynku;
- tłumi hałas – wełna skalna i szklana są materiałami dźwiękochłonnymi, dzięki czemu redukują poziom hałasu wytwarzanego w czasie przemieszczania się powietrza w kanałach.
Szczegółowe wytyczne do izolacji kanałów wentylacyjnych znajdziesz w cytowanym wyżej Obwieszczeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nakazuje ono m.in. stosowanie izolacji termicznej na odcinkach, które znajdują się w pomieszczeniach bez ogrzewania lub w inny sposób powodujących wychłodzenie kanałów. W budownictwie mieszkaniowym szczególnie ważne jest ocieplenie części komina wentylacyjnego na nieogrzewanych poddaszach i ponad połacią dachu.
Na zakończenie warto podkreślić, że projektowanie i budowę systemu wentylacji powinny determinować nie tylko względy prawne, lecz przede wszystkim troska o komfort, zdrowie i bezpieczeństwo użytkowników budynku.
Tu znajdziesz kominy na lata. Poznaj naszych partnerów